Tâm lý tuổi teen nhiều “biến động”, cha mẹ nên giúp đỡ thế nào?

Tâm lý tuổi teen nhiều “biến động”, cha mẹ nên giúp đỡ thế nào? Kỹ năng giao tiếp - thuyết trình - đứng trước đám đông

Trẻ nữ thường bắt đầu dậy thì ở tuổi từ 9-14. Trẻ nam dậy thì muộn hơn, ở tuổi từ 12-16. Cha mẹ, giáo viên và những người lớn khác có thể giúp tuổi teen bằng cách hỗ trợ và đặt ra các giới hạn cân bằng. Trước hết, việc xác định các vấn đề tâm lý mà tuổi teen thường gặp rất quan trọng. Hãy bắt đầu bằng cách quan sát hành vi và xác định vấn đề gì đang xảy ra.

Tâm lý mạo hiểm

Có nhiều cách để thanh thiếu niên thể hiện bản thân và với một số, đó là thông qua việc thực hiện những hành động rủi ro. Tâm lý mạo hiểm khá phổ biến ở cả lứa tuổi thiếu niên (từ 10 - 12 tuổi) và thanh niên (từ 13 - 19 tuổi), phần lớn là do xu hướng tin rằng mình là bất khả chiến bại.

Trầm cảm và lo âu

Trầm cảm, lo âu có thể ảnh hưởng đến cả trẻ em và người lớn, là một trở ngại khó khăn và đầy thử thách. Tuổi teen bị trầm cảm thường xa lánh bạn bè, mất ngủ hoặc thay đổi thói quen ăn uống.

Với tuổi teen có triệu chứng trầm cảm hoặc lo âu, bác sĩ tâm thần sẽ tiến hành đánh giá, tìm kiếm bất kỳ vấn đề y tế nào có thể góp phần gây ra triệu chứng này. Sau đó, bác sĩ có thể đề nghị các phương pháp điều trị hoặc giới thiệu trẻ với một chuyên gia tâm lý để được tham vấn, trị liệu thêm.

Ngoài việc tìm kiếm các chuyên gia giúp đỡ, hãy khuyến khích trẻ tuổi teen thử các chiến lược tự lực (self-help) như tập thể dục, ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc và dành thời gian cho bạn bè.

Vấn đề về lòng tự trọng

Đối với nhiều thanh thiếu niên, sự tự ti (hoặc thiếu lòng tự trọng) có thể là một vấn đề nghiêm trọng. Sự tự ti, mặc cảm có thể ảnh hưởng tiêu cực đến giai đoạn tuổi trưởng thành, bao gồm nguy cơ rối loạn ăn uống, trầm cảm, lo âu, lạm dụng chất và tự tử.

Các nghiên cứu cũng cho thấy: vấn đề về lòng tự trọng ở tuổi teen có thể để lại hậu quả lâu dài. Lòng tự trọng thấp ở tuổi teen có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập, tỷ lệ thất nghiệp cao, khó khăn tài chính, vấn đề sức khỏe thể chất và tinh thần khi đến tuổi trưởng thành.

Cha mẹ có thể giúp đỡ như thế nào?

Nếu con bạn đang trải qua một trong các vấn đề tâm lý trên đây, điều quan trọng là bạn cần thể hiện sự quan tâm. Con rất cần sự hỗ trợ của bạn.

1. Nói chuyện với con

Việc đầu tiên cần làm là kết nối với con. Điều này không có nghĩa là liên tục đặt câu hỏi cho con - một cách tiếp cận có thể phản tác dụng ở tuổi teen. Hãy trò chuyện một cách thẳng thắn khi phù hợp. Trong những trường hợp khác, chỉ cần dành thời gian để ở bên và tương tác với con là đủ.

Lắng nghe những gì con nói và chia sẻ với những điều con muốn thảo luận. Cố gắng không phán xét và đừng gạt bỏ cảm xúc của con.

2. Chú ý đến các dấu hiệu

Ngay cả khi bạn nói chuyện với con rất thường xuyên, bạn phải luôn cảnh giác với các dấu hiệu và triệu chứng của một vấn đề. Tất nhiên, bạn cũng nên tránh phản ứng thái quá, vì tuổi teen đôi khi có những hành động kịch tính, thất thường. Nhìn chung, những hành vi sau cần được bạn quan tâm:

- Thay đổi thói quen ngủ và ăn uống

- Mệt mỏi, ngủ cả ngày hoặc thiếu năng lượng

- Khó chịu và hung hăng

- Mất hứng thú với các hoạt động

- Tự nói về bản thân một cách tiêu cực, lòng tự trọng thấp

- Các vấn đề ở trường, bao gồm khó tập trung và kết quả học giảm sút

- Hành vi liều lĩnh, mạo hiểm

- Thay đổi đột ngột trong hành vi

- Thu mình với mọi người

- Dễ khóc, bùng nổ cảm xúc thất thường

Bên cạnh đó, các bậc cha mẹ cũng có thể tìm hiểu khóa học kỹ năng sống- kỹ năng mềm cho con, giúp bé giao tiếp cởi mở hơn, tự tin bày tỏ quan điểm cá nhân, quản lý cảm xúc tích cực và giúp con phát triển toàn diện nhất.

Trung tâm đào tạo kỹ năng mềm You Can Now tại Hà Nội chuyên đào tạo kỹ năng sống cho trẻ em với các khóa học được thiết kế chuyên biệt dành cho các lứa tuổi. Trung tâm có tổ chức những lớp học theo yêu cầu như:

- Khóa học cho trẻ em tại phường xã, địa bàn nơi sinh sống

- Khóa học cho trẻ em cùng lớp, cùng trường

- Khóa học cho các bé trong cùng gia đình

- Khóa học cho thanh thiếu niên sinh hoạt hè

- Khóa học cho tuổi vị thành niên, trưởng thành

- Khóa học tâm lý dành cho các vị phụ huynh