Người tình đáng ngưỡng mộ của nhiếp ảnh gia huyền thoại Robert Capa Giới thiệu nhiếp ảnh gia

Người được đồn thổi là tác giả thật sự của những bức ảnh nổi tiếng của phóng viên ảnh chiến trường lừng danh Robert Capa, là người đồng hành, cũng là người môi giới để bán những bức ảnh đầu tiên của ông, từng từ chối lời cầu hôn của Robert Capa những mong chuyên tâm cho nhiếp ảnh. Đó là một phụ nữ tị nạn người Đức, nhiếp ảnh gia chiến tranh Gerda Taro (1910 – 1937).

 

Cái chết của Gerda Taro vào ngày 25/7/1937 ở tuổi 27 trong cuộc nội chiến Tây Ban Nha là một sự kiện gây chấn động thời bấy giờ. Đó là thời điểm lực lượng Gen Franco vừa tái chiếm thị trấn, gây thiệt hại nặng cho quân đội tinh nhuệ của đảng Cộng hòa, giữa cảnh bom rơi, đạn nổ và máy bay oanh tạc, người phụ nữ xinh đẹp vẫn giữ vững máy ảnh trong tay. Bà đã có những bức ảnh tuyệt vời và dự định sẽ trở lại nước Pháp vào ngày hôm sau. Trong lúc phấn chấn, nữ phóng viên ảnh đã nhảy lên một chiếc xe vận chuyển thương binh để tác nghiệp nhưng đó cũng là khoảnh khắc bắt đầu định mệnh bất hạnh của bà. Chiếc xe đã va chạm với một chiếc xe tăng, Gerda Taro bị nghiền nát và mất vào ngày hôm sau ở một bệnh viện gần đó. Kể từ ngày đó, công chúng không còn thấy lại được những hình ảnh trong khói lửa của nữ nhiếp ảnh gia chiến trường can đảm. 

 

Gerda Taro và Robert Capa - Paris 1936

 

Đến với cuộc nội chiến Tây Ban Nha với một nhiệt huyết tràn trề, Gerda Taro không bao giờ nghĩ rằng bản thân sẽ có một kết cục bi thảm. Những người lính ở hai phe của cuộc nội chiến đều rất tôn trọng nữ phóng viên ảnh. Trong hồi ký của Alexander Szurek, một sĩ quan phụ tá một vị tướng của đảng Cộng hòa đã viết: “Chúng tôi đều yêu Gerda rất nhiều… Gerda là một cô gái nhỏ nhắn với sự quyến rũ và vẻ đẹp trẻ thơ. Một cô bé gan dạ và Sư đoàn chúng tôi ngưỡng mộ cô”. 

 

Dường như định mệnh đã sắp đặt cho Gerda Taro  một kết cục cuối cùng. Trong các chuyến tác nghiệp trước, bà thường đi chung với Robert Capa, người bạn đồng hành, một đồng nghiệp tận tâm, một người tình tuyệt vời. Nhưng chuyến đi ngày 25/7 ấy, người đồng hành với bà là nhiếp ảnh gia người Canada, Ted Allan. Muốn chứng tỏ bản thân cũng như sở hữu những hình ảnh ấn tượng nhất, nữ phóng viên người Đức đã không màng tới nguy hiểm, khiến bản thân rơi vào tình huống không thể kiểm soát nổi. 

 

Robert Capa đã không bao giờ tha thứ cho bản thân mình khi để Gerda Taro ra chiến trường mà không có mình đi cùng, mặc dù ông nổi tiếng với câu nói, cũng là kim chỉ nam trong sự nghiệp: “Nếu bức ảnh của bạn chưa đạt, đó là do bạn đứng chưa đủ gần chủ thể”. Nhiếp ảnh gia chiến trường huyền thoại đã day dứt suốt cuộc đời vì đã không thể bảo vệ cho người tình và cảm thấy phải chịu một phần trách nhiệm vì mình là người đã đưa Gerda Taro vào con đường của một nhiếp ảnh gia chiến trường. 

 

Gerda Taro và một người lính, Córdoba, Tây Ban Nha - 1936
 

Robert Capa và Gerda Taro gặp nhau ở Paris 4 năm trước khi thảm kịch cuộc đời nữ phóng viên ảnh người Đức xảy ra. Gerda Taro, tên thật là Gerda Pohorylle, xinh đẹp, sắc sảo đến từ Leipzig (Đức) và Robert Capa, tên thật là Andre Friedmann, một nhiếp ảnh gia tự do trẻ tuổi, đẹp trai đến từ Hungary. Cả hai đều là những người Do Thái bị truy đuổi khỏi quê hương, khao khát khẳng định vị trí trong công việc. Một cặp bài trùng hình thành từ đó, một cuộc hội ngộ của tài năng, chàng dạy nàng về nhiếp ảnh còn nàng dạy chàng cách hoàn thiện bản thân. Họ đã kề vai sát cánh trên những hành trình rong ruổi gian nan và cũng đầy lãng mạn. 

 

Khi cuộc nội chiến Tây Ban Nha nổ ra vào năm 1936, Robert Capa và Gerda Taro đã chớp lấy cơ hội để nâng cao chuyên môn của họ, đồng thời tham gia vào cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít. Hai tuần sau khi cuộc chiến bắt đầu, cặp đôi tới Barcelona, chụp ảnh những người lính Cộng Hòa. Họ tiếp tục đi hàng trăm cây số đến Aragon, Madrid, Toledo, Cordoba. Cả hai đều đặn cung cấp nguồn ảnh về Paris, nơi công chúng hết sức quan tâm tới diễn biến của cuộc nội chiến. 

 

Gerda Taro dưới ống kính Robert Capa - 1937

Gerda Taro ở Tây Ban Nha, tháng 7/1937
 

Trước và sau cái chết của Gerda Taro, trong bối cảnh lịch sử khá nhòe mờ, dường như những thành quả công việc của bà đều đã bị đồng hóa với công việc của người tình, Robert Capa. Vì thế, nếu tên tuổi của Robert Capa được công nhận ở tầm quốc tế, Gerda Taro gần như bị quên lãng. Sau cái chết của Robert Capa vào năm 1954 ở Thái Bình (Việt Nam), cái tên Gerda Taro chỉ thảng được nhắc đến một cách hết sức khiêm tốn. Công chúng chỉ mới biết tới gia tài nhiếp ảnh đáng tôn vinh của Gerda Taro vài năm trước, khi kho ảnh 4.500 chiếc của bà, Robert Capa và một đồng nghiệp khác được phát hiện ở Mexico và được đem ra triển lãm. 

 

Mộ phần Gerda Taro trong nghĩa trang Père-Lachaise ở Paris

 

Cùng với Margaret Bourke-White, Martha Gellhorn và mới đây là Marie Colvin, những nữ phóng viên ảnh can đảm được cả thế giới ngưỡng mộ, Gerda Taro là một cái tên xứng đáng được công chúng tôn vinh vì những cống hiến bất chấp giới tính cho nhiếp ảnh hơn là chỉ người phụ nữ sau lưng,“núp bóng” nhiếp ảnh gia huyền thoại Robert Capa.

 

Dưới đây là một số bức ảnh nổi bật trong sự nghiệp của Gerda Taro:

 

Một người lính Cộng hòa chơi kèn, Valencia, tháng 3/ 1937

Hai chiến sĩ đảng Cộng hòa cáng một đồng đội bị thương, Navacerrada Pass, Segovia, Tây Ban Nha, tháng 6/1937

Xe tải cháy trong trận Brunete, Tây Ban Nha, tháng 7/937

Cậu bé trên chiến trường


Một phụ nữ thuộc đảng Cộng hòa được huấn luyện bắn súng trên bãi biển gần Barcelona, tháng 8/1936